Κατάθλιψη
Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν σε κάποια φάση της ζωής τους αυτό που αποκαλούμε κατάθλιψη, δηλαδή έχουν κακή διάθεση, στενοχώρια και γενικά αισθάνονται “πεσμένοι”.
Είναι σχεδόν φυσιολογικό και οπωσδήποτε αναμενόμενο το να νιώσει κανείς μελαγχολία ή απελπισία, ως αντίδραση στην απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, στον χωρισμό ή σε άλλα οδυνηρά γεγονότα του κύκλου της ζωής. Με λίγα λόγια, η κατάθλιψη ως σύμπτωμα είναι σχετικά συνήθης και δεν πρέπει να μας τρομάζει.
Η κατάθλιψη ως σύνδρομο είναι ένας συνδυασμός συμπτωμάτων που εμφανίζονται μαζί. Περιλαμβάνουν το αίσθημα της θλίψης, της μοναξιάς καθώς επίσης της έντονης ανησυχίας και της νευρικότητας. Η καταθλιπτική διαταραχή ή κλινική κατάθλιψη αφορά την εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων σε σοβαρό επίπεδο και έχει συγκεκριμένη αιτία, πορεία και έκβαση.
Αυτό που πρέπει να μας κινητοποιήσει είναι το γεγονός πως αυτός ο συνδυασμός συμπτωμάτων είναι τόσο σοβαρός ώστε να προκαλεί δυσφορία και να δυσχεραίνει την λειτουργικότητα του ανθρώπου στην καθημερινή ζωή.
Η διάγνωση της κατάθλιψης περιλαμβάνει 4 κεντρικές κατηγορίες οι οποίες μπορούν να τοποθετηθούν κατά μήκος ενός συνεχούς σοβαρότητας.
Κατηγορίες
Η διαταραχή της προσαρμογής με καταθλιπτική διάθεση, με κύριο γνώρισμα την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμων συναισθηματικών ή/και συμπεριφορικών προβλημάτων ως αντίδραση σ’ έναν πρόσφατο συγκεκριμένο στρεσογόνο παράγοντα, πχ. απόλυση από την εργασία, διαζύγιο, απώλεια αγαπημένου προσώπου κλπ.
Η δυσθυμική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από την παρουσία καταθλιπτικής διάθεσης που εμμένει τουλάχιστον για 2 έτη στους ενήλικες και ένα έτος στα παιδιά – εφήβους. Στις περιόδους κατάθλιψης πρέπει να εμφανίζονται τουλάχιστον δυο από τα παρακάτω συμπτώματα. Για παράδειγμα, απώλεια ευχαρίστησης από τις δραστηριότητες, αίσθημα αναξιότητας, χαμηλή αυτοεκτίμηση και μειωμένη ενέργεια ή κόπωση. Η δυσθυμία διαφέρει από τις άλλες μορφές κατάθλιψης ως προς την διάρκειά της, έχει μεγαλύτερη διάρκεια και χαρακτηρίζεται από πιο πρώιμη έναρξη.
Η μείζων κατάθλιψη, που είναι η πιο σοβαρή διαταραχή. Πρόκειται για μια οξεία ψυχοσυναισθηματική κατάσταση και η έναρξή της είναι σχετικά ξαφνική. Απαιτεί την παρουσία τουλάχιστον 5 συμπτωμάτων από τα παρακάτω, κατά τη διάρκεια δύο εβδομάδων ή περισσότερο. Το ένα σύμπτωμα από τα πέντε, πρέπει υποχρεωτικά να είναι είτε η έλλειψη ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης είτε η καταθλιπτική διάθεση.
Άλλα συμπτώματα είναι:
- σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους ενώ το άτομο δεν έχει αλλάξει διατροφικές συνήθειες.
- αυπνία ή υπερυπνία σχεδόν σε καθημερινή βάση.
- μειωμένη ικανότητα σκέψης, αυτοσυγκέντρωσης σε συνδυασμό ίσως με αναποφασιστικότητα και αναβλητικότητα.
- συναισθήματα αναξιοσύνης ή υπερβολικής και αδικαιολόγητης ενοχής.
- κόπωση και απώλεια ενέργειας από τις συνηθισμένες απαιτήσεις της καθημερινότητας.
- ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση.
- επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου.
- αυτοκτονικός ιδεασμός χωρίς συγκεκριμένο σενάριο αυτοκτονίας ή απόπειρα αυτοκτονίας ή συγκεκριμένο σχέδιο αυτοκτονίας.
Η διπολική διαταραχή, κοινώς γνωστή ως μανιοκατάθλιψη, είναι μια σοβαρή μορφή ψυχοπαθολογίας που χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή της καταθλιπτικής διάθεσης με καταστάσεις ευφορίας και υπερ-δραστηριότητας. Στην τυπική της μορφή, το άτομο που πάσχει από διπολική διαταραχή περνά από κύκλους ή φάσεις έντονης μανίας που εναλλάσσονται με κύκλους ή φάσεις βαθιάς κατάθλιψης.